මේ වන විට නතාෂා ඉදිරිපත් කළ මෝඩාභිමානය නම් ප්‍රහසනයක් යැයි කියා ගන්නා රංගනය   අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහසට මුවා වී විලාප නඟන අය සහ ඇයගේ රංගනයට එරෙහිව   ප්‍රතිචාර දක්වන අය අතිශෝක්තියෙන් ප්‍රතිචාර දක්වන්නන් යැයි පවසන  අයට, මොහොමඩ් නබිතුමා උපහාසයට ලක් කරමින් කාටූනයක් පල කළ ලන්දේසි පුවත්පතට එරෙහිව ආගමික යුද්ධයක් ඇති කිරීම  පහසුවෙන් අමතක කර ඇත. එම කාටූන්වල අවසාන ප්‍රතිඵලය වූයේ  මරණය කැඳවීම, කෝලාහල සහ ගිනි තැබීම් සිදු කිරීමයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සිංහල බෞද්ධ බහුතරයක් අපේක්ෂා කරන්නේ එවැනි සමච්චල් කිරීම වැළැක්වීමට නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට සහ  අදාළ බලධාරීන්ගේ මැදිහත් වීම පමණයි. ලංකාවේ කලා ක්ෂේත්‍රයේ සිටින හාස්‍ය සහ විකට නළුවන් බුදුන් වහන්සේට අගෞරව කිරීමෙන් පමණක් තමන්ගේ ජීවිකාව රැගෙන යා යුතු යැයි යන්න කිසි විටකත් නොසිතිය යුතුය.

මුස්ලිම් කාන්තාවන්ට සිදුවන අසාධාරණකම් විවේචනය කිරීම සඳහා නිර්මානය කළ කාටූන් චිත්‍රය පලවීමෙන් පසු   ලන්ඩන් සහ මැඩ්රිඩ් නගරවල ඇති වූ ත්‍රස්ත ප්‍රහාර මාලාවක්ද, අප්‍රිකානු මුස්ලිම් සංක්‍රමණිකයන් විසින් ප්‍රංශයේ ඇති කළ කැරලි කෝලාහල  සහ නෙදර්ලන්තයේ තියෝ වැන් ගොග් ඝාතනය කිරීම වැනි සිද්දීන් දෙස අපි ආපසු හැරි බලමු.එම වකවානුව සල්මන් රුෂ්ඩිට එරෙහිව ෆත්වා නීතිය පැනවීම මෙන්ම කලාකරුවන්, සංස්කාරකවරුන්, ප්‍රකාශකයන්ට සහ ඉස්ලාමයේ නිර්මාතෘවරයාගේ විකට රූප සාදන ඕනෑම අයෙකු එරෙහිව තර්ජන එල්ල වූ කාලයකි . මේවා සිදු වූයේ ප්‍රකාශනයේ නිදහසේ කේන්ද්‍රස්ථානයක් වූ යුරෝපයේ වීමද විශේෂත්වයකි. (එබැවින් “කොමඩි සෙන්ට්‍රල්” මෙම මාතෘකාවෙන් ඉවත් වනු ඇති බවට ඔබට සහතික විය හැක).

කාටූන් 12 කින් යුත් කාටූන් මාලාවක් 2005 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ඩෙන්මාර්ක පුවත්පතක් වන  ජිලන්ඩ්ස්-පෝස්ටන් හි  ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.

කෙසේ වුවද ඩෙන්මාර්කයට රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික බලපෑම් කළ හැකි මුස්ලිම් බහුතරයක් සිටින රටවලට මුස්ලිම්වරුන්ගේ දුක්ගැනවිලි ලෙස ගෙන ගිය  පැමිණිලි නොසලකා හැරීමට ඩෙන්මාර්ක රජය තීරණය කළේය.ඒ අනුව ඩෙන්මාර්ක කාටූන් සම්බන්ධයෙන් විශාල විරෝධතා යුරෝපය පුරා පුපුරා ගියේය. ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කරන අයව “සමූල ඝාතනය” කිරීමට 500 කට අධික ඉස්ලාම් භක්තිකයන් පිරිසක් ලන්ඩනයේ ඩෙන්මාර්ක තානාපති කාර්යාලය වෙත පාගමනින් ගමන් කළහ.

මේ අතර ඩෙන්මාර්ක පුවත්පත විවේචනය කරමින් පකිස්ථානය පාර්ලිමේන්තු යෝජනාවක් පවා සම්මත කර ගත්තේය. තුර්කි ජනාධිපති එර්ඩෝගන් ප්‍රකාශ කළේ “මුහම්මද් නබිතුමාගේ විකට චිත්‍ර අපගේ අධ්‍යාත්මික සාරධර්මවලට එරෙහි ප්‍රහාරයක් ලෙස සලකන බවයි. මාධ්‍ය නිදහසේ සීමාවක් තිබිය යුතුයි.” පැවසූ එක්සත් රාජධානියේ විදේශ ලේකම්  මාධ්‍ය නිදහස “නිෂ්ඵල ලෙස ප්‍රකෝප කිරීමට” බැඳී නොමැති බවට එකඟ වූයේය. එක්සත් රාජධානිය කාටූන් ප්‍රකාශයට පත් නොකළ නමුත් ජර්මනිය සහ නවසීලන්තය එම කාටූන් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. එක්සත් ජනපදය එම  කාටූන්  “මුස්ලිම්වරුන්ගේ විශ්වාසයන්ට අහිතකර” ලෙස බලපාන බව ප්‍රකාශයට පත් කළේය. (එහෙත්  නතාෂා එක්සත් ජනපදය වෙනුවෙන් ලංකාවේ සිට සේවය කරන්නීය.)

ලිඛිතව නැති “නිදහස” යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ බුදුන් සමච්චලයට ලක් කිරීම පිළිකුල් සහගත නොවන නමුත් ඉස්ලාමය හාස්‍යයට ලක්  කිරීම එසේ නොවන බවද?

විරෝධතා ප්‍රචණ්ඩත්වය දක්වා වර්ධනය වූ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 200 කට අධික මරණ සංඛ්‍යාවක් වාර්තා විය. ඩෙන්මාර්ක සහ යුරෝපීය රාජ්‍යතාන්ත්‍රික දූත මණ්ඩලවලට ප්‍රහාර එල්ල වීම මෙන්ම පල්ලි සහ ක්‍රිස්තියානීන් ඉලක්ක කරමින්ද ප්‍රහාර එල්ල විය.

ඉන්පසුව 2015 දී, මුහම්මද් නබිතුමාගේ කාටූන් පලකිරීමට පළිගැනීමක් වශයෙන් සඳහා චාලි හෙබ්ඩෝ පුවත් පතේ පැරිස් කාර්යාලයට ප්‍රහාරයක් එල්ල වූ අතර එම ප්‍රහාර හේතුවෙන් පුද්ගලයන් 12 දෙනෙකු මිය ගියේය.එහිදී යුදෙව් ජාතිකයින් 4 දෙනෙකු සමඟ 27 හැවිරිදි පොලිස් නිලධාරියෙකු ද ඝාතනයට ලක් විය.

https://www.timesofisrael.com/al-qaeda-leader-calls-for-jihad-against-the-us-and-israel-over-anti-islam-film/

2012 දී “Innocence of Muslims” නම් චිත්‍රපටය නිෂ්පාදනය කිරීමේ අතුරු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අල් කයිඩා සංවිධානය මුස්ලිම්වරුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ එක්සත් ජනපදයට සහ ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව ශුද්ධ යුද්ධයක් දියත් කරන ලෙසයි.ඒ අනුව  කයිරෝවේ ඇමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලය කඩා බිඳ දැමූ අතර බෙන්ගාසි හි පිහිටි ඇමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලයට කඩා වැදීමටද කටයුතු කළහ. අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහසට මුවා වී චිත්‍රපට නිෂ්පාදනයට අවසර දුන් බවට අල් කයිඩා සංවිධානය එක්සත් ජනපදයට චෝදනා කළේය.

සල්මන් රුෂ්ඩි නාමය මතක තිබෙන්නේ කාටද?

1989 දී, ස්ල්මන් රුෂ්ඩි ලියූ ” Satanic Verses” නවකතාව දේව අපහාසයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර රුෂ්ඩිට මරණ දණ්ඩනය නියම කරමින් ෆත්වා නියෝග නිකුත් කිරීමටද කටයුතු කෙරිනි. ඔහුට පොදු මහජනයාගෙන් ඈත් වී පිටුවහල් ජීවිතයක් ගත කිරීමටද සිදු විය. 2022 වර්ෂයේ අගෝස්තු මාසයේදී, නිව් යෝර්ක් නගරයේ දේශන ශාලවක දේශනයක් පැවැත්වීමට මොහොතකට පෙර රුෂ්ඩිට පිහියකින් අනිනු ලැබුවේය.එහිදී රුෂ්ඩිට එක් ඇසක පෙනීම සහ එක් අතක භාවිතය සදහටම අහිමි විය.

එලෙසම  බංගලිදේශ ලේඛිකාවක් වන තස්ලිමා නස්රීන්ද මෙවැනිම ඉරණමකට මුහුණ දී සිටින්නීය. ඇයගේ “ලජ්ජා” ග්‍රන්ථය ප්‍රකාශයට පත් 1994 සිට මේ දක්වා ඇය පිටුවහල් ජීවිතයක් ගත කරන්නීය.

එක්සත් ජනපදයේ, එක්සත් රාජධානියේ සහ යුරෝපයේ සමහර ප්‍රදේශවල මුස්ලිම්වරුන්ගේ විරෝධතා මගින් ප්‍රකාශ කළේ සහ අවසානයේ එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ කුමක්ද? බටහිර ලෝකය ශ්‍රී ලංකාවේදි කරමින් සිටිනවාක් මෙන් මුස්ලිම්වරුන්ගේ ප්‍රතිචාර සමච්චලයට ලක් කිරීමට කටයුතු කරයිද? බටහිරයන් මුස්ලිම්වරුන්ගේ ප්‍රතික්‍රියාවන්ට බිය වුවත් ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් එසේ නොසිතන්නේ ඇයි? මේවා මොන කුහකකම්ද?

ඉහත බටහිර ලෝකය සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කළ දේ නිදහස් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම, නොඉවසීම සහ සංවේදී නොවන ඒවා ලෙස සැලකීමට හේතු වන නමුත් නතාෂා සහ “කොමඩි සෙන්ට්‍රල්” කළ “විහිළු” එසේ නොසැලකීමට  හේතු වන්නේ කුමක් නිසාද?

තම ආගමට අපහාස කිරීමේදී මුස්ලිම්වරු ඉහත පරිදි  ප්‍රතිචාර දැක්වූ නමුදු සිංහල බෞද්ධයන් එලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වූයේද? ඔවුන් ඉල්ලා සිටියේ නියමිත කාලසීමාවන්හිදී හොඳින් අරමුදල් සපයන, මනාව තිර රචනය කරන ලද සිංහල බෞද්ධ විරෝධී න්‍යාය පත්‍රයට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගැනීම පමණි. මෙම බෞද්ධ විරෝධී ක්‍රියාවන් ස්වයංසිද්ධ ‘ප්‍රකාශනයේ නිදහස’ නොවනවා පමණක් නොව මේවාට අරමුදල් වෙන් කර ගෙවීම් කිරීමට පවා කටයුතු කර ඇත.

කලාගාරයක තිබූ මුත්‍රා කළයක කුරුසියේ ඇණ ගැසීමේ  ඡායාරූපයක් (ඇන්ඩ්‍රෙස් සෙරානෝගේ ““Piss Christ” ඡායාරූපය) සහ අලින්ගේ බෙටි  වලින් සාදන ලද කන්‍යා මරිය තුමියගේ ප්‍රතිමූර්තියක් හමුවූ විට එක්සත් ජනපදය ප්‍රතිචාර නොදැක්වුවේ ඇයි? ඇත්ත වශයෙන්ම එක්සත් ජනපදය අරමුදල් සපයන “National Endowment ” ආයතනය එක්සත් ජනපද බදු ගෙවන්නන් විසින් බර පැන දරා නිම කළ සම්මානයක් පවා ලබා දුන්නේය.

ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කවුරුන්ද සහ ඔවුන් ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කෙසේද යන්න තීරණය කරන්නේ කවුද? ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතු ක්‍රියාවේ වර්ගය තීරණය කරන්නේ කවුද එලෙසම ? කාට විරුද්ධවද? ප්‍රතික්‍රියාව කෙසේ විය යුතුද යන්න තීරණය කරන්නේ කවුද? ත්‍රස්තවාදීන් සමහරුන්ට නිදහස් සටන්කාමීන් වන්නා සේම එක් මිනිසෙකුගේ කුණු කූඩය තවත් මිනිසෙකුගේ ‘කලාව’ බවට පත්වේ.

ගැටලුව පැන නගින්නේ “නිදහස” පිළිබඳ වැරදි අදහසක් ලබා දීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සහ වැරදි අදහස දෙන අයවළුන්ම එම නිදහස කඩ කරන අය ආරක්ෂා කිරීමට ඉදිරියට පැමිණ මූලික වශයෙන් ඔවුන්ට එම නිදහස උල්ලංඝනය කිරීමට අරමුදල් සැපයූ බැවිනි.

නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් සුවිශේෂී නොවන අතර, එකිනෙකාගේ අදහස්ද සමාන නොවේ. මේ අනුව, කෙනෙකු යම් මතයක් ඇගයීමට ලක් කරන ආකාරය ද වෙනස් වේ. මෙම සන්දර්භය තුළ අපහාස කිරීම ගැලපෙන්නේ කොතැනටද? නිදහස් සමාජයක් ක්‍රියා කළ යුතු ආකාරය නියම කරන අය, අපහාස සහ නොකළ යුතු දේ, මිනිසුන්ට ඉවසිය හැකි සහ මිනිසුන්ට කළ නොහැකි දේ තීරණය කරනු ලබති. අප ක්‍රියා කළ යුතු හෝ ප්‍රතික්‍රියා කළ යුතු ආකාරය නියම කරන්නේ මෙම අදෘශ්‍යමාන “පාලකයින්” වන අතර  ඔවුන්ගේ අරමුණු කරා ගෙන යාමට සුදානම් වූ මනා පුහුණුව ලත් මිනිසුන්ගේ මනස හැසිරෙන විද්‍යාව හොඳින්ම හඳුනාගත් මාධ්‍යවේදීන් සිටින මාධ්‍ය ආයතන  ඔවුන්ගේ පාලන සීමාවට යටත්ව පවත්වාගෙන යමින් තිබේ.අපහාස කිරීම රටක් මතට බෝම්බ දැමීමට හෝ එම රටේ ජනයා ගල් යුගය දක්වා තල්ලු කර දැමීම පිළිගනු ඇතැයි ඔවුහු අපේක්ෂා කරති. ඒ අනුව ඇමෙරිකන් ධජය පුළුස්සා දැමීම පවා රටල් ආක්‍රමනයට ප්‍රමාණවත් වේ. “නිදහස” ක්‍රියාත්මක වන ආකාරයෙහි දෙබිඩි පිළිවෙත එබඳු ය.

නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේදී සදාචාර සීමාවන් සහ “සංවේදීත්වය” යන කරුණුද සලකා බැලිය යුතුය. සදාචාරයක් නොමැති පුද්ගලයන්ට එහි ඇති වැදගත්කම අවබෝධ වන්නේ නැත. අසංවේදී වීම සඳහා කුලියට ගත් පුද්ගලයන් සදාචාරය සම්බන්ධයෙන් කිසිදු තැකීමක් නොකරනු ඇත. ඔවුන්ගේ කාර්යය වන්නේ මිනිසුන්ගේ චිත්තවේගී ප්‍රතික්‍රියා ඇවිස්සීම වන අතර  මිනිසුන්ගේ හැඟීම් අවුස්සන අයව ආරක්ෂා කිරීමට කුලියට ගත් පුද්ගලයින් විසින් ඔවුන්ට සහාය දක්වනු ලැබේ. එය එක්තරා ආකාරයක අපිරිසිදු ව්‍යාපාරයකි.

මොහොමඩ් නබිතුමාව උපහාසයට ලක් කළ කාටූන් ශිල්පියා  ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ගේ හැඟීම් ඇවිස්සීමට අදහස් කළේද? ඔවුන්ගේ “නිර්මාණශීලීත්වය” ප්‍රකාශ කිරීමට වෙනස් ආකාරයක විකට රූපයක් නිර්මානය කර ගැනීමට සිදු වූවාද? ඔවුන්ගේ කාටූන් ඇඳීමට වෙනත් තේමා සොයා ගැනීමට ඔවුන්ට නොහැකි වූවාද? බෞද්ධයන්ව හෑල්ලූවට ලක් කරන පිටපත් කෙටුම්පත් කිරීමේ එකම අරමුණින් බඳවාගෙන සිටින මේ “කොමඩි සෙන්ට්‍රල් ” කල්ලියටත් මේ ප්‍රශ්නම තිබුනාද? ඔවුන්ගේ නිර්මාණ තුල කිසිදු නිර්මාණාත්මක දෙයක් නැත. මිනිසුන් රොත්තක් කුලියට ගෙන,මුදල් ගෙවා, පිටපත කෙටුම්පත් කර, එය කටපාඩම් කරවා, එය පුරුදු කර, ඔවුන් හා සමාන බෞද්ධ විරෝධී  ප්‍රේක්ෂක පිරිසකට ඉදිරිපත් කරනු ලැබීම පමණක් සිදු වේ.. ලෝක ප්‍රකට “stand up comedians” වරු ඕනෑ තරම් සිටිති. ඔවුන් ප්‍රේක්ෂකයන්ට විනෝදාස්වාදය ලබා දෙන ආකාරය මේ පාරාදීසයේ ඉන්නා මෝඩයන් ඔවුන්ව අධ්‍යනය කරන්නට කාලය සොයා ගත යුතුයි.

ෂෙනාලි ඩී වඩුගේ මහත්මිය විසින් ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් රචිත 

Satanic Verses – Jihad Cartoons & Freedom of Expression for Comedian Nathasha in Sri Lanka

ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය.

පරිවර්තනය ජීවන්ත ජයතිස්ස